Czym jest wyż i niż baryczny?

Układy atmosferyczne to pewnego rodzaju silniki generujące i utrzymujące życie na naszej planecie. Dzięki nim ciepło oraz wilgotność przenoszone są z jednego miejsca na drugie. Na Ziemi mamy do czynienia z wyżami i niżami. A opisywane są poprzez różnice w zmienności ciśnienia atmosferycznego oraz kierunków wiatrów wiejących wokół ich centrów.

Natura wymyśliła genialną cyrkulację powietrza, która utrzymuje życie na całej planecie. W wyniku promieniowania słonecznego powietrze przy powierzchni ziemi ogrzewa się i rozprężając się, sunie ku górze. Nacisk powietrza się zmniejsza tworząc obszar niskiego ciśnienia (niż, czyli cyklon). Jednak wraz z wysokością, powietrze zaczyna się ochładzać osiągając jednocześnie punkt rosy. Tworzą się chmury, a z nich opady deszczu.

Aby wypełnić lukę przy powierzchni ziemi, chłodne powietrze zaczyna opadać. Zwiększa swoją gęstość nagrzewając się podczas opadania. Nacisk powietrza się zwiększa tworząc obszar wysokiego ciśnienia (wyż, czyli antycyklon). Ponieważ powietrze nagrzewa się, nie osiąga punktu rosy. Stąd też pogodę wyżową cechuje brak opadów i znacznego zachmurzenia.

Przyjęło się, że średnie normalne ciśnienie na powierzchni Ziemi to około 1013 hPa. Tymczasem na szczycie Mt. Everestu ciśnienie spada do około 300 hPa!

Oprócz podstawowych układów barycznych, mogą tworzyć się również:

• Klin wysokiego ciśnienia, tworzy się pomiędzy dwoma niżami na peryferiach wyżu (izobary mają kształt litery U),
• Zatoka niskiego ciśnienia, tworzy się pomiędzy dwoma wyżami na peryferiach niżu (izobary mają kształt litery V),
• Siodło baryczne, które powstaje na styku pomiędzy ułożonymi naprzeciw siebie dwoma niżami i dwoma wyżami.

Buys-Ballot, holenderski chemik i meteorolog, sformułował baryczne prawo wiatru, które znacznie ułatwia orientację układów barycznych. Prawo to mówi, że gdy na półkuli północnej obserwator stanie plecami do wiatru, to po jego prawej stronie z tyłu będzie najwyższe ciśnienie, a po lewej z przodu – najniższe. Będąc na półkuli południowej należy stanąć twarzą do wiatru.

Jak ciśnienie wpływa na samopoczucie?

Zarówno zbyt wysokie, jak i zbyt niskie ciśnienie jest niekorzystnie odbierane przez nasz organizm. Meteopaci, czyli osoby silnie reagujące na nagłe zmiany pogody, kiepsko znoszą zwłaszcza zbyt niskie ciśnienie. Podczas spadku ciśnienia, zmniejsza się ilość tlenu w powietrzu. Aby uzupełnić niedobór, płuca wymuszają głębszy oddech, a serce przyspiesza. Problemy odczuwają przede wszystkim osoby cierpiące na schorzenia układu krążeniowo-sercowego.
Z kolei zbyt wysokie ciśnienie powoduje zwiększenie ciśnienia tętniczego. Pojawiają się bóle głowy, senność, problemy z koncentracją i rozdrażnienie. W tym wypadku, osoby z problemami z układem krążenia i oddechowym, mogą czuć nasilone objawy.